ความเป็นมาของชื่อ “ชะอำ” มีผู้กล่าวว่า ชื่อนี้กร่อนมาจากคำว่า “ชะอาน” (หนองชะล้างอานม้า) ตามประวัติเล่าลือต่อกันมาว่า สมเด็จพระนเรศวรมหาราช โปรดให้พระเอกาทศรถเป็นแม่ทัพยกทัพไปปราบเมืองทวายและเมืองตะนาวศรี (ประเทศสหภาพพม่า) ตอนเสด็จกลับได้ยกทัพกลับมาทางด่านสิงขร (อยู่ในเขตจังหวัดประจวบคีรีขันธ์) และได้ประทับแรมที่ชะอำ ซึ่งมีหนองน้ำจืดที่กว้างใหญ่ จึงได้โปรดให้ไพร่พลแวะพักดื่มน้ำ อาบน้ำและชะล้างอานม้า ราษฎรจึงพากันเรียกบริเวณนั้นว่า “หนองชะล้างอานม้า” สืบต่อกันมา นานเข้าก็เรียกกันให้สั้นลงว่า “ชะอาน” และในที่สุดก็กลายเป็น “ชะอำ” ในปัจจุบันนี
สภาพทางภูมิศาสตร์
ที่ตั้งปัจจุบัน : อำเภอชะอำ ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัดเพชรบุรี ระยะทางประมาณ40 กิโลเมตร มีอาณาเขตต่าง ๆ ดังนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับ อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี
ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
ทิศตะวันออก ติดต่อกับ อ่าวไทย
ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี
ขนาด : มีพื้นที่ทั้งหมด 660.66 ตารางกิโลเมตร หรือ 412,888.75 ไร่
จำนวนประชากร: อำเภอชะอำ มีประชากรทั้งสิ้น 64,523 คน โดยแยกเป็นชาย 31,789 คน และเป็นหญิง 32,734 คน มีประชากรแฝงที่เข้ามาประกอบอาชีพในพื้นที่อำเภอชะอำ ประมาณ 4,500 คน (สำรวจเมื่อวันที่ 31 ธันวาคม 2543 ที่มาข้อมูล : สำนักงานสถิติจังหวัดเพชรบุรี)
